Maria Konopnicka urodziła się 23 maja 1842 r. w Suwałkach, a zmarła 8 października 1910 r. w sanatorium pod Lwowem. Grób poetki znajduje się na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.
Uznana za najwybitniejszą poetkę swojej epoki ("Poezje" t. I-IV 1881-1896), zyskała ogromną popularność i autorytet dzięki liryce patriotycznej (kontynuującej tradycje poezji romantycznej) i społecznej, w której z gorzką ironią opisywała jaskrawe objawy nędzy i krzywdy ludzkiej, ujawniające słabość pozytywistycznego programu społecznego ("Wolny najmita", "W piwnicznej izbie", "Jaś nie doczekał").
Największym osiągnięciem poetyckim Konopnickiej stały się liryki o tematyce wiejskiej i ludowej, oparte na folklorze, z wyrazistą kreacją chłopskiego narratora ("A jak poszedł król na wojnę", "Wsiałem ci ja w czarną rolę").
Żywotność zachowały głównie nowele Konopnickiej o tematyce społecznej i psychologicznej ("Mendel gdański" 1893, "Miłosierdzie gminy"), wolne od powierzchownej tendencyjności, o precyzyjnej konstrukcji, stawiające Konopnicką w rzędzie czołowych twórców polskiej nowelistyki (zbiory: "Cztery nowele" 1888, "Na drodze" 1893, "Nowele" 1897, "Ludzie i rzeczy" 1898), oraz niektóre utwory dla dzieci, zwłaszcza popularna opowieść "O krasnoludkach i sierotce Marysi" (1896). Ponadto autorka liryków refleksyjno-filozoficznych i krajobrazowych (zbiory "Linie i dźwięki" 1897, "Italia" 1901), poematu z dziejów emigracji chłopskiej "Pan Balcer w Brazylii" (1910), cennych studiów historyczno-literackich ("Mickiewicz, jego życie i duch" 1899, "Trzy studia" 1902) i szkiców kryt., przekładów.
Twórczość Marii Konopnickiej znalazła trwałe miejsce w literaturze polskiej oraz uzyskała szerokie uznanie społeczne. Dowodem tego jest wiele przedsięwzięć wyrażających uznanie dla autorki "Mendla Gdańskiego", "Naszej szkapy" i in. W 1958 roku utworzono towarzystwo im. Marii Konopnickiej, którego koło terenowe istnieje od 1961 roku w Kaliszu. W 1969 roku postawiono w mieście pomnik Konopnickiej (dłuta Stanisława Horno - Popławskiego), a w roku następnym odbyła się międzynarodowa sesja naukowa poświęcona jej życiu i twórczości.
|